حسابرسی در امپراتوری هخامنشی

تاریخ حسابداری از جمله موضوعاتی است که جایگاه آن در ادبیات حسابداری بسیار محدود بوده و نسبت به آن کم توجهی و یا بی توجهی شده است و حتی در عصر حاضر و به خصوص در دهه‌های اخیر که پیشرفت‌های شگرفی در کلیه ابعاد علم حسابداری به وقوع پیوسته نیز به وضوح قابل مشاهده است. حسابداری با تمدن همزاد است و در واقع یکی از الزامات شکل‌گیری تمدن، پیدایش حسابداری بوده است و هر کجا که از حسابداری بحث می شود ناگزیر سیستم نظارتی نیز برای کنترل دخل و خرج مطرح می شود. یکی از دلایل عظمت و افتخار ما ایرانیان در دوران هخامنشیان را می‌توان نتیجه دقت کنترل نظارت و سیستم منحصر به فرد اداری و مالی آن دوره به حساب آورد . زمانی که در واقع وسعت و عظمت ایران، به ویژه در زمان کورش و داریوش، همواره موجب مباهات و افتخار ایرانیان بوده است و پادشاهی همراه با رعایت انصاف بوده است و کنترل‌های زیادی روی منابع و مخارج کشور داشته‌اند. حکومت‌های مرکزی با تمرکز بر ساختارهای نظامی و اجتماعی و اقتصادی سیستم‌های پیچیده‌ی دولتی را به وجود می‌آوردند که ده‌ها نفر کارمند و کارگر و سرباز در آن مشغول به فعالیت بوده‌اند. در این حالت استفاده از روش‌های نظارتی دقیق در نوع خود برای اداره امور مالی کشور و دریافت مالیات و کنترل مخارج ضروری بوده است. در این حالت، کلیه‌ی فعالیت‌ها ثبت، کنترل و به فراخور نیاز گزارش‌هایی ارائه می‌شده که در این مقاله سعی بر بررسی موارد نظارتی و سیستم‌های کنترل داخلی موجود برای اجرای هر چه بهتر این امر شده است.